Dit is de bijdrage van Hogeland Lokaal Centraal bij de behandeling van de begroting voor 2025 in de raadsvergadering op 6 november 2024 van de Gemeente Het Hogeland:

Voorzitter,

Tijdens de beschouwingen van de kadernota  begonnen wij met “De basis op orde”, “Het kon minder”.

Na het doornemen van de begroting 2025 en het meerjarig perspectief voegen wij er graag een zin aan toe.. “Het wordt minder” ?

Voorzitter, wij lezen  dat u het ravijn jaar 2026 nog steeds als een slagboom blijft ervaren ondanks dat onze vermogenspositie een ratio van 2,66 heeft.

Tijdens de heisessie met de raad afgelopen najaar heeft dhr. Douwe Jan Elzinga ons toch een beetje verklapt dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen? In herinnering; er komt een participiele oplossing en daarbij gaf hij aan , zo rond de 30%. Dus eerst € 3 miljard korting ,een gesloten slagboom.Naar € 2 miljard ,slagboom half open.  Wellicht aansluitend nog eens 30% minder korting, slagboom voldoende open om er onder  door te kunnen!

U spreekt al over bezuinigingen en wilt dit graag met de raad bespreken ergens in februari 2025.. Wij denken  graag met u  mee en praten liever niet over bezuinigingen,liever waar kunnen we onnodige kosten besparen.We willen blijven investeren in een stevig fundament, de basis op orde.

Geen bezuiniging op groenonderhoud.

Geen bezuiniging op goed personeel, wel snijden in hoge kosten van tijdelijke inhuur en wat ons betreft in dienst nemen , is duurzamer voor ons  Hogeland.

Waar blijven de medewerkers om onze woningbouwplannen te versnellen of vlot te trekken?

Als voorbeeld noemen we het voormalig PWS- terrein in Winsum,zou je ook een knarrenhof op kwijt kunnen toch?

Wat te denken van de bedrijventerreinen? Uithuizermeeden doet een jaar niet mee?

We hebben ruimte zat, de op 1 na grootste gemeente qua oppervlakte van Nederland immers?

Of is het perspectief van  mijn kinderen tot hun 30e levensjaar bij die ouwe lui te moeten blijven wonen? Is dit wat u bedoelt met de jeugd heeft de toekomst? Of moet ik aan de kinderen vragen of ze enig idee hebben hoe lang het Boogplein dossier er al ligt voordat er ook maar een paal in de grond gaat.. De in op richting zijnde organisatie te lezen in de Ommelander Courant afgelopen week, Platform Burgerparticipatie, gaat zij ons alleen de weg naar de Raad van State  laten zien?

Alles ligt nog stil op het Boogplein en dat kan in onze beleving niet de bedoeling zijn.

Hoe denkt u Pieterburen weer op de kaart te zetten als de zeehondjes verhuist zijn?

Een oplossing rondom het verkeer om en nabij Onderdendam? Hoe staat het ermee?

Hoeveel ruimte heeft u om strategische frisdenkers aan te trekken om visiedocumenten te produceren desnoods tot het jaar 2050? Hoe zien wij deze gemeente in het jaar 2050?

Waar blijven de beleidsvoorstellen om de dorpsvisies uit te werken?

Hoe staat het met het voormalige gemeentehuis in Bedum? Inmiddels groen uitgeslagen… Nagenoeg 3 jaar geleden konden we het verkopen voor € 750.000,-. Staat voor € 200.000,- per jaar in onze exploitatie begroting. 3×2 ton = € 600.000,- en staat te vergroenen, maar dan anders als we bedoelden..

 Hoe denkt u eigenlijk over de invulling van  de extra miljoenen van het masterplan Bedum en Uithuizen? Wanneer kunnen wij uw visie en invulling hierover tegemoet zien?

Wat ons betreft mag dit lijstje wel worden aangevuld.. Hoe kijkt u aan tegen uitbreiding Defensie-terrein?  Hoe ziet u eigenlijk die verdeling van de isolatiesubsidie? De ene helft 50% en de andere helft 100%, het ging toch om de duurzaamheid en de schonere wereld en tegelijkertijd de Groningers een stap verder brengen? Of gaat het toch om de eurootjes?

Er staan in onze provincie inmiddels 1500 bedrijven op een wachtlijst voor een uitbreiding stroomnetwerk of nieuwe aansluitingen. Hoezo wij gaan verduurzamen? Regeren is vooruitzien toch? Wij horen steeds vaker argumenten waarom het niet lukt ipv. dat we horen hoe de oplossing eruit komt te zien. Ik heb er eentje: Hij die wil zoekt een oplossing,hij die niet wil zoekt een argument.

Wat ons betreft uitbreiden defensieterrein en de 50% subsidie van een deel van onze inwoners aanvullen naar 100% , rekening defensie. Een brief van het Visserijmuseum Zoutkamp afgelopen week, benodigd € 1 miljoen . Wat ons betreft rekening defensie.

Dat zou  een goede start kunnen zijn van de gesprekken  over een evt. uitbreiding van een defensieterrein i.c.m. onze Eemshaven. 

Voorzitter , wij zien hier een veel breder perspectief ,ook voor onze inwoners en ons grondgebied.

Denkt u ook even om de aanstaande 6000 mensen die er komen te werken over een aantal jaren? Zullen ongetwijfeld vele arbeidsmigranten zijn, waar gaan wij die huisvesten? Heeft u al plannen? Heeft u ook al visies over hoe wij de 2000 hardwerkende mensen die er blijven werken gaan huisvesten?  Hoe gaan de stromen  woon-werkverkeer lopen over een Eemshavenweg of op de weg richting Appingedam?

Stroomopwekking van zee, hoe geweldig is het  dat dit alles aanlandt  in onze Eemshaven!

Nog een voorbeeld, neem de specialistische jeugdzorg. Waarom organiseren wij dit nog steeds zelf? Is het niet beter om een functioneel bestuur deze zorg uit te laten voeren dan een gemeente? Ik kijk hier eens in het rond in deze raadszaal, hoeveel raadsleden weten nou iets van specialistische jeugdzorg? Hooguit 2 voorzitter en daar stopt het echt maar we gaan er wel over…! Regel dit provinciaal,  geef de opdracht gewoon terug, wij kunnen dit helemaal niet. Ja tekenen bij het kruisje , echt niet meer dan dat en dan overkomt het ons dus. Geen regie,geen sturing, wel tekenen en de rekening betalen. Onze positie als raad verzwakt alleen maar…laten wij ons bezighouden met taakstellingen en taakverdelingen en de discussie over taken houden. Hoe autonoom zijn we eigenlijk nog? We voeren bijna 90% uit in medebewind sfeer en dus eigenlijk maar 10%  waar we zelf over gaan..

Mijn fractie zou het prettig vinden dat uw college in het vervolg met desnoods een top 10 lijstje komt naar de raad waarin staat wat u van plan bent te gaan doen het aankomende jaar of jaren. Een lijstje over welke taken we zelf nog kunnen doen of hebben in volgorde van belangrijkheid. Een taakoverzicht en een overzicht waar nog ruimte zit. Afspraken maken over wanneer we samen momenten creëren van verantwoording, een regeling dat we borgen dat het goed gaat. Is de informatiehuishouding op orde? Houden het college en de ambtenaren zich aan de afspraak? Het college komt desnoods in mei met een groslijst naar de raad over aankomende onderwerpen, een politieke jaaragenda met selectie en ordening aan te reiken aan de raad.

Als u denkt grote bedragen uit te geven ,te willen investeren, zult u toch echt conform de afspraak met separate voorstellen naar de raad moeten komen en niet zoals nu in een begroting een plan opnemen voor Baflo en na goedkeuring los te gaan.

Maandag avond zijn wij naar het dorpshuis geweest om de plannen in te zien. Het was fijn een hoge opkomst waar te nemen, het leeft in Baflo. Het is ook de hoogste tijd dat er iets gebeurd. Het heeft ons enorm verbaasd dat zeer betrokken inwoners van Baflo d.m.v. memo’s  hun input nog konden geven… Wat gaat er gebeuren met hun waardevolle bijdrage?

De haven is op papier en schetsen wel meegenomen, eindelijk een fatsoenlijke steiger langs de kade,hoognodig en zelfs representatief voor de recreatie-vaart. Wat schetst onze verbazing? De haven is niet meegenomen in de begroting? Waarom niet in een keer een ingreep? Wat ons betreft ineens meenemen en op geld zetten,investeren in Baflo. Kunnen wij nog een separaat raadsvoorstel verwachten?

Het is overigens niet alleen maar kommer en kwel wat ons betreft voorzitter. De grondlegger of aanjager van de eerste schetsen van de reconstructie zijn gewoon gemaakt door Yort. Yort Wortelboer is aanwezig bij deze vergadering en ik hoorde van je moeder ook nog vrijwilliger in je dorp, jeugdsoos Eagle, Graspop ,welkom Yort maar bovenal reuze bedankt voor je inzet. 

Ook missen wij in deze begroting het nieuwe gemeentehuis. Wij zijn tegen de bouw van een nieuw gemeentehuis op een nieuwe locatie. We weten inmiddels wel dat het niet gaat komen voor de in de begroting opgenomen huidige jaarlasten. Ook niet als we het benodigde krediet van de verduurzamings-investering van huidige panden daarbij optellen.. Of denkt u nog steeds dat dit binnen het afgesproken kader uitgevoerd kan worden?

Waarom niet alvast een winstwaarschuwing? Ik zal het woord ravijn jaar bewust niet noemen omdat u dat zelf met enige regelmaat al doet..

Wel  zijn we content met onze rekenkamer die voornemens is de vastgoedportefeuille grondig door te spitten. Wij hebben namelijk nu al de overtuiging dat er enkele verbeterpunten zullen worden aangedragen. We gaan zelfs uit van nieuwe inzichten.

Ik moet afronden voorzitter,

80 jaar vrijheid te vieren volgend jaar . € 50.000,- incidentele subsidie in 2025. Dit is toch niet fatsoenlijk te organiseren voor instellingen en verenigingen? Wij denken meer aan een vast basisbedrag per dorp en een bedrag per inwoner. Een verdubbeling van dit incidentele budget is wat ons betreft passender. Graag uw reactie en een reactie van de overige fracties.

1 punt dan nog;

Mijn fractie voelt wederom de verplichting   waardering uit te spreken aan het einde van de eerste termijn van de begroting 2025.

College, medewerkers ,  Griffie uiteraard, onze bode’s dank!

Colmschate 31-08-2024

Op zaterdag 31 augustus 2024 was er een goed georganiseerde, informatieve bijeenkomst met de bondgenoten van BBB in een volle zaal van het BBB-Partijbureau te Colmschate, voor de komende gemeenteraadsverkiezingen in het jaar 2026.

Namens HLC was als afgevaardigde van het bestuur Arie Molenhuis ( voorzitter ) hierbij aanwezig.

Met hartelijk ontvangst van het bestuur van BBB  werd er om 10.00 uur deze dag begonnen met het voorstellen van de politieke partijen die bondgenoot zijn van BBB.

Met veel informatie en voorlichting over de komende gemeenteraadsverkiezingen werd er om 12.00 uur met een uitstekende lunch deze morgen afgesloten.

Na de lunch, nadat er een uitstekende informatieve toespraak door Caroline van der Plas was geweest, is de middag voortgezet met de nodige informatie, en de afspraak voor een volgende bijeenkomst over enige tijd.

Getiteld ‘de basis op orde’

Dit is de bijdrage van Hogeland Lokaal Centraal bij de behandeling van de begroting voor 2024 in de raadsvergadering op 8 november 2023 van de Gemeente Het Hogeland:

Algemene beschouwingen begroting 2024

Inleiding

Voorzitter, leden van de raad, college en overige aanwezigen. Vandaag bespreken we de tweede begroting van dit college. We hebben deze algemene beschouwing de titel meegegeven ‘de basis op orde’.

De begroting 2024 is sluitend, maar de laatste jaarschijven van het meerjarenperspectief (2026 en 2027) laten een aanzienlijk tekort zien. Het jaar 2026 wordt een ‘ravijnjaar’ genoemd. In feite is deze begroting een andere actualisatie van de Kadernota, die wij op 12 juli jl. behandelden. De latere mutaties en ontwikkelingen zijn hierin nu verwerkt. Echter, op meerdere fronten is ‘de basis nog niet op orde’. Er zijn nog niet-ingevulde taakstellingen en p.m.-posten die nog financieel vertaald moeten worden. Ook zijn bepaalde onderhouds-budgetten nog niet op het gewenste niveau. Deze zaken hebben naar ons oordeel prioriteit boven allerlei nieuwe ambities en projecten.

Op basis van het programmaplan lichten wij er een aantal thema’s uit.

Veiligheid

Bij de behandeling van de financiële jaarstukken van de Veiligheidsregio Groningen gaven we aan dat onze bijdrage fors toeneemt en dat het ons zorgen baart dat er nog steeds geen plannen zijn voor een nieuwe brandweerkazerne in Baflo. U geeft aan slechts beperkte invloed op de begroting van de Veiligheidsregio te hebben, maar er worden wel nieuwe stappen gezet tot huisvesting in het stedelijk gebied. Erg benieuwd zijn we naar ontwikkelingen over de brandweerkazerne in Baflo. Wanneer komt die duidelijkheid er nu echt ?

Wij ondersteunen uw aanpak op het thema ‘ondermijning’ en dan met name in de noordelijke zeehavens.

Bereikbaarheid

In de recent vastgestelde Mobiliteitsvisie zijn bepaalde keuzes gemaakt. Wij blijven hameren op goed onderhoud aan onze wegen, bruggen, steigers, kademuren en beschoeiingen. Ondanks dat er gestaffeld budget is toegevoegd aan de onderhoudsmiddelen, staan deze nu weer onder druk van de loon- en prijsstijgingen. U schrijft op bladzijde 31 dat als er dan geld overblijft, gewerkt wordt aan een kwaliteitsverbetering. Echter, uw prognose is dat de kwaliteit van het te onderhouden areaal juist achteruitgaat (blz. 34). Dit lijkt tegenstrijdig. Volgens ons neemt het areaal ook alleen maar toe in de meerdere dorpen. Wordt er bij deze werkzaamheden ook rekening gehouden met social return en het lokaal aanbesteden ? Wellicht een brug te ver op dit moment, maar wat is de status van een hoogholtje over het Boterdiep in Bedum ? De zogenaamde 380 kV-compensatiegelden zijn niet voldoende om het hoogholtje rolstoelvriendelijk te maken.

Ook constateert u een achteruitgang van de openbaar vervoersvoorzieningen. Wat onderneemt u daartegen en trekt u het OV-bureau wel voldoende aan hun jasje om te voorkomen dat ons landelijk gebied niet alleen met eigen vervoer bereikbaar blijft ? Verheugd zijn wij dat de vervoersmogelijkheden tussen oost en west recent zijn verbeterd met de zogenaamde belbus die op gezette tijden rijdt tussen Ten Boer, Bedum en Winsum.

Economie & werkgelegenheid

U doet onderzoek naar de toekomst van de visserijsector en maakt samen de sector en andere overheden plannen. De ellende in de visserij is hoofdzakelijk het gevolg van opgelegde maatregelen en beperkingen vanuit de overheid. Hoe denkt u deze bedrijfstak perspectief te kunnen bieden om duurzaam te blijven ondernemen en wanneer kunnen we de uitwerking daarvan van u tegemoet zien ? Ook de landbouwsector heeft het moeilijk door landelijke wetgeving. Wat gaat u voor hen betekenen ?

Blij zijn we te lezen dat u de bedrijfsterreinen in Bedum en Zoutkamp wilt uitbreiden, alhoewel uw rol aan de Panserweg in Zoutkamp alleen een faciliterende is. Het bedrijfsterrein Edama in Uithuizen wenst u te revitaliseren. We hopen deze plannen, evenals die voor Uithuizermeeden, spoedig tegemoet te zien.

U verstrekt jaarlijks een subsidie van ruim 414 duizend euro aan de stichting Ondernemers-fonds Het Hogeland. Daarnaast worden bijdragen aan de stichting Ondernemersfonds Uithuizen (40 duizend euro) en stichting Promotie Winsum (50 duizend euro) uitgekeerd. In hoeverre kan dit gebundeld worden of op een andere wijze worden gefinancierd ?

Leefbaarheid & voorzieningen

Het onderhoud van ons groenareaal laat nog steeds sterk te wensen over. Wij constateren dat partijen die in de coalitie komen het groenbeleid en -beheer verdedigen en ze proberen het ‘fort’ te bewaken met argumenten dat het allemaal wel een beetje meevalt. Onze beleving is dat het niet meevalt. Ook het afgelopen jaar verdedigde u dat met als motivatie: zijn er niet voldoende middelen, dan gaan we het gefaseerd uitvoeren. Maar er waren dit jaar toch voldoende incidentele middelen. Op blz. 47 van deze begroting lezen we dat het aantal klachten fors toeneemt van 699 in 2022 naar 843 in 2023. We missen een prognose voor 2024. Het meest verontrust ons het aantal klachten over de begraafplaatsen: bijna een verdubbeling. Dit kan echt niet. Te weinig mensen in het groenonderhoud resulteert in een slechtere kwaliteit van de leefomgeving. Indien u hiervoor onvoldoende personeel heeft, stellen wij voor lokale ondernemers het werk te laten uitvoeren tot dat de formatie weer op orde is.

Verder geeft u aan nieuwe uitbreidingen van begraafplaatsen in de toekomst te willen voorkomen. Waarop is deze stelling gebaseerd ? Tevens zijn we erg benieuwd wat de stand van zaken is met de fietsbult van Usquert. Ook lazen we dat de cultuurvisie ‘Groots in kleinschaligheid’ 2020-2023 bijna ten tijde is. Hoe gaat dit straks verder ?

We moeten alert blijven op voorzieningen, zeker ook in de kleinere dorpen. De regeldruk moet beperkt blijven, want vrijwilligers worden steeds schaarser. Zo sterven EHBO-ers in bepaalde dorpen langzaam uit en komen evenementen onder druk te staan.

Sociaal domein & volksgezondheid

Bijna de helft van onze begroting beslaat het sociaal domein en volkshuisvesting. Het is ook een zeer belangrijk domein, want het treft al onze inwoners. U heeft in dit document en in het Ontwikkelplein op een zeer goede wijze uiteengezet hoe u met hen wilt omgaan. Wij zijn ervan overtuigd dat de ontwikkeling een nauw verband heeft met Vakland en dan vooral haar opvolger de Gebiedcoöperatie Het Hogeland. Deze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Gezien de onrust in de wereld en de vele vluchtelingen die naar ons land toekomen, hebt u de regie goed ter hand genomen. Wij betreuren het dat de spreidingswet eraan te pas moet komen in het land. Wij waarderen het dat u voor opvang van vluchtelingen (mensen die ons hard nodig hebben) zorgde.

Wel spreken we onze zorg uit over de maatwerkvoorzieningen voor de WMO en Jeugdwet vanuit de Participatiewet daar dit zogeheten open-einde-regelingen zijn. Ook nu weer worden er nieuwe taken (vroegsignalering schulden, inburgering) gedecentraliseerd, waarvoor we onvoldoende middelen krijgen en de uitvoering van deze taken onder druk komt te staan. Ook de BUIG-uitkering is thans nog onzeker. U stelt voor het voordeel voorlopig in de bestemmingsreserve Sociaal domein te storten, hetgeen wij onderschrijven.

Blij zijn we dat de resterende dorpen in onze gemeente nu ook aanspraak kunnen maken op de € 10.000,– regeling om te investeren in woningverbetering, verduurzaming en derhalve in hun woongenot.

Ruimtelijke ordening, wonen & duurzaamheid

Er bestaat in ons land een schreeuwend tekort om passende woonruimte voor iedere doelgroep. Veel eigen inwoners, met name jongeren, zijn ook op zoek naar een betaalbare woning, die nauwelijks te vinden zijn. En waar blijven de sociale huurwoningen ? Trekt u de woningbouwcorporaties wel voldoende aan hun jas nu de verhuurdersheffing is afgeschaft ?

In diverse dorpen zijn op dit moment nauwelijks of geen bouwmogelijkheden. Wij vinden het van zeer groot belang dat op tijd ingespeeld wordt in het ontwikkelen van nieuwe bestemmingsplannen, zodat er geen stagnatie ontstaat. Soms kan inbreiding ook een passende oplossing zijn. Of is het een probleem om voldoende personele capaciteit te organiseren ?

Energiearmoede is voor veel inwoners een groot probleem geworden. In onze gemeente worden nog steeds woningen, waarbij de kozijnen van enkelglas zijn voorzien, gewoon geschilderd en aan de andere kant geeft u invulling aan de specifieke uitkering energiearmoede. Is dit niet dweilen met de kraan open ? Op het gebied van duurzaamheid staan we de komende jaren voor een zeer forse opgave. Wij vinden dat er veel vacatures zijn en denken dat dit een hele mooie uitdaging en kans is om deze ruimte op te vullen met goed opgeleide (vak)mensen. Verder willen we graag met u meedenken over de invulling van de sociale en economische pijler uit ‘Nij Begun’.

Verder zijn we erg benieuwd hoe het staat met de lokale kleinschalige energieopwekking op het sportpark van de VV Winsum. Dit is een oude toezegging van u.

Wij vinden het jammer dat de extra ophaalronde voor gft-afval in de zomermaanden wordt afgeschaft en denken dat de inwoners niet bereid zijn om het tuinafval in hun omgeving in te zamelen en op te ruimen. Dit zal een nette leefomgeving zeker niet ten goede komen.

Burger & bestuur

De gemeentelijke dienstverlening is niet goed op orde. Wij vinden het jammer dat u daar nu pas achter komt. U wilt nu een verbeterplan met strategische en operationele doelen opstellen. Wij zien dat plan graag op korte termijn tegemoet. Digitalisering is daarbij onontkoombaar, maar er moet voor gewaakt worden, dat er een te grote afstand tot de oudere inwoners ontstaat. De communicatie vanuit de gemeente moet in begrijpelijke taal plaatsvinden. Verder hechten wij eraan dat een ieder kennis kan nemen van het gemeentenieuws en de officiële publicaties.

Bedrijfsvoering

Het weerstandsvermogen is verder verbeterd. De verwachte ratio weerstandsvermogen en het aandeel van de reserves ligt ver boven de streefwaarde. Belangrijk aandachtspunt is de onzekerheid op het gebied van schaarste, inflatie, rentestijging en energielasten. Wij vragen uw college ons regelmatig van een update te voorzien.

We willen verder benadrukken dat sturing op verbonden partijen een belangrijk onderwerp is. Wanneer kunnen we een nieuwe nota ‘verbonden partijen’ tegemoet zien ? Ook wachten we al geruime tijd op de nota ‘reserves en voorzieningen’.

De verkleining van de vastgoedportefeuille laat nog een aantal jaren op zich wachten, zo schrijft u. Waarom kan dat niet sneller ? En waarom bestaat er onduidelijkheid over de status van de voormalige sporthal Ripperdahal in Winsum ? Verder zijn we benieuwd naar de boekwaarde van de te verkopen en te slopen panden. Zijn er ook panden bij die om te vormen zijn naar wonen of kunnen de gronden dienen voor inbreidingslocaties ?

Om het gasverbruik van de zwembaden te verlagen, stelden wij een krediet beschikbaar. Waarom staat de stelling bij zwembad De Beemden in Bedum er al minimaal 3 maanden, terwijl de voorzieningen nog niet getroffen zijn ?

De bouw van een nieuw gemeentehuis in de driehoek Winsum-Baflo-Warffum is blijkbaar nog echt een stip op de horizon, want daarover wordt nagenoeg niets geschreven in de begroting 2024.

Door onder meer de energiecrisis, de exorbitant hoge inflatie, de sterk oplopende rente en kostenstijgingen hebben onze inwoners het de afgelopen periode zwaar te verduren gehad. En nog steeds !! Gelukkig stijgen de gemeentelijke tarieven beperkt (3,3%) behoudens de afvalstoffenheffing. Daarover gaven we enkele maanden geleden al onze visie door onder meer de kwijtschelding ten laste te brengen van het minimabeleid.

Tenslotte

Voorzitter, als fractie blijven we ons de komende jaren inzetten voor een financieel solide, goed bereikbare, toekomstbestendige en een economisch vitale gemeente. U stelt voor deze begroting, inclusief de meerjarenraming 2025-2027 en de bijlagen, vast te stellen. Voor de investeringslijst 2024 is dit voor ons op dit moment een brug te ver, omdat we nog een uiteenzetting van de geïndexeerde investeringskredieten zouden ontvangen.

Aan het slot van deze beschouwing spreekt onze fractie waardering uit voor het werk dat door het bestuur en de medewerkers in de afgelopen periode is verricht.

Dit is de bijdrage van Hogeland Lokaal Centraal bij de behandeling van de voorjaarsnota 2023 in de raadsvergadering op 12 juli 2023 van de Gemeente Het Hogeland:

Inleiding

Voorzitter, leden van de raad, college en overige aanwezigen. Vandaag bespreken we de voorjaarsnota 2023, die bestaat uit de eerste bestuursrapportage 2023 en de kaderstelling 2024-2027.

In deze eerste bestuursrapportage wordt een groot aantal budgetaanpassingen voorgesteld. Tegelijkertijd constateren we dat de bestuursrapportage wordt vermengd met enkele kredieten en grove budgetten (bijvoorbeeld voorbereidingskrediet bouw nieuw gemeentehuis, transformatie sociaal domein, ontwikkelplein Het Hogeland, budget warmtetransitieplan) hetgeen we niet juist vinden. Het audit committee heeft dat inmiddels ook aangegeven. We pleiten voor afzonderlijke en goed onderbouwde raadsvoorstellen en geven hieraan op dit moment niet onze instemming op basis van enkele pennenstreken.

Wij vinden dat de ‘basis op orde’ moet zijn en staan voor grote opgaven. Enkele voorbeelden hiervan zijn de ontwikkeling in de Oostpolder, de versnelling in de woningbouwopgave mede in relatie van de versterking en herstel van schades en de energietransitie. Hiervoor is het noodzakelijk over voldoende gekwalificeerd personeel te beschikken. Echter de vele mutaties in de personeelsbudgetten en -claims en de taakmutaties maken het er niet duidelijker op. Ook de vrijval op de vacatureruimte is ons totaal niet helder. Daarom gaven we in het raadsoverleg onlangs al aan daar meer informatie over te wensen, hetgeen ook werd toegezegd. Verder constateren we een hoog ziekteverzuim binnen de organisatie. Hiervoor wilt u het budget in 2023 met 500 duizend euro verhogen. Hoe denkt u het ziekteverzuim een halt toe te roepen en wanneer is dat ontstaan ?

Bestuursrapportage

In twee zinnen beschrijft u op bladzijde 7 de personele taakstellingen (470 duizend euro tot lopend 727 duizend euro) te willen schrappen. Hier willen we een nadere onderbouwing over hebben.

Voor de implementatie van het ‘Ontwikkelplein Het Hogeland’ denkt u een eenmalige investering nodig te hebben van 600 duizend euro. Dit plan zou nog voor de zomer voorgelegd worden aan de raad. Bedoelt u de zomer 2023 of een latere zomer ?? Zonder plan kunnen wij hierop niet ons fiat geven !

Aan de Onderdendamsterweg te Winsum wilt u trillingsschermen plaatsen. Gaat hier ook een precedentwerking vanuit naar andere locaties en zo ja, waar dan ?

U wilt het financiële gat voor het projectplan van stichting Pietershoeve te Ulrum met 230 duizend euro dichten. Wij kennen dit plan niet en willen graag meer (achtergrond)informatie, alvorens hierover te besluiten.

Verbazingwekkend vinden wij dat de volledige inrichting van de Tirrel in Winsum niet eerder is meegenomen en er nu weer 45 duizend euro op tafel moet worden gelegd.

Het bibliotheekwerk vraagt 250 duizend euro extra per jaar. Onder meer hiervoor wenst u een mobiele bibliotheekbus in te zetten. Dit doet onze wenkbrauwen fronsen, temeer daar een aantal jaren geleden de bibliotheekbus juist vanwege onder meer kostenoverwegingen werd afgeschaft. Vanwaar deze beleidswijziging ? Wij herinneren u er aan dat kort voor de gemeentelijke herindeling nog 600 duizend euro is geïnvesteerd in de Meenschaar te Bedum voor de bibliotheek. Kunt u ons schetsen hoe het er in de nabije toekomst uit gaat zien op deze locatie ?

U heeft besloten om dorpshuis Lutje Brussel te Oldenzijl voor 1,– euro over te dagen. Past dit binnen het Didam-arrest ? En zijn er nog meer dorpshuizen die u wenst te verkopen ?

Grote vraag is er naar betaalbare woningen voor allerlei doelgroepen. Versnelling van woningbouw juichen we toe in de verschillende dorpen. Vanaf 2023 vroeg u vorig jaar bij de Kadernota om extra personele inzet, waarmee jaarlijks een bedrag van 400 duizend euro is gemoeid. Voor meerdere dorpen werd toen een ruimtelijk onderzoek aangekondigd, maar hoelang gaat dit allemaal duren alvorens we de bouwkranen op locatie kunnen zien ?? Valt Baflo hier ook onder nu u vorige week vrijdag het strategisch dorpsplan heeft ondertekend ? En er zijn u toch ook al gronden aangeboden ? En hoe staat het met plan Folkerda in Bedum ?

De gemeente ontvangt een compensatievergoeding voor de landschaps- en natuurmaatregelen 380 KV. De werkzaamheden zijn opgedeeld in 2 fasen (bladzijde 27). In de 2e fase staat een hoogholtje over het Boterdiep in Bedum gepland, maar de middelen zijn volgens ons ontoereikend om dit in een rolstoelvriendelijke variant uit te voeren. Bent u bereid hiervoor 100 duizend euro extra uit te trekken ?

U stelt voor (bladzijde 31) het representatiebudget structureel en in 2023 ook incidenteel te verhogen voor onder meer evenementen bij Op Roakeldais en de Zummerbuhne-opvoering op de Enne Jans Heerd op Maarhuizen. Is de ophoging van dit budget wel voldoende om ook andere evenementen die voor een brede en grote doelgroep zijn, te (blijven) steunen, zoals Bedrijvenvoetbal Bedum en Graspop Baflo.

Wij blijven het uiterst merkwaardig vinden dat u alleen een groot oplopend nadeel (471 duizend euro in 2027) presenteert op de Omgevingsdienst (ODG) en dat we daar geen kostenreductie voor terugzien in de personele sfeer.

Op bladzijde 82 noemt u een structurele verhoging van de bijdrage aan de Vereniging Waddenzeegemeenten met 39 duizend euro. Waardoor wordt dit veroorzaakt ?

Kaderstelling begroting 2024

In de Voorjaarsnota geeft u een schets van het meerjarig financieel perspectief. Deze kleurt de komende paar jaren nog zwart. Vanaf jaarschijf 2026 treedt er een aanzienlijk tekort op. Als we kijken naar de vele risico’, onzekerheden door onder meer de val van het Kabinet en p.m.- posten baart ons dat ernstig zorgen. In z’n algemeenheid zijn we er sterk voorstander van om eerst lopende projecten af te ronden, alvorens allerlei ambities en nieuwe projecten ter hand te nemen.

Jammer vinden wij het dat de structurele dotatie ‘Ruimte voor Dorpen’ wordt vervangen voor een storting in de bestemmingsreserve. Na 2027 leidt dit tot onzekerheid of dit budget overeind blijft en daarmee de regeling kan worden gecontinueerd.

Vanaf 2025 neemt u een jaarlijkse stelpost op van 750 duizend euro voor verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Wij zien uw plannen hieromtrent met belangstelling tegemoet, alvorens hiermee akkoord te gaan.

In verband met de verplaatsing van ‘Integraal Beheer Openbare Ruimte’ (IBOR) naar Winsum, komen de huidige kantoren van Ability in Wehe-den Hoorn leeg staan. U wilt de panden slopen en afboeken. Samen levert dat een verlies op van 445 duizend euro. Waarom maakte u dat niet inzichtelijk toen het IBOR-plan aan de raad werd aangeboden ? En welke invulling moet het terrein straks krijgen ?

Investeringen

Op bladzijde 93 presenteert u een investeringslijst 2023. Wij vragen ons af wat de status van dit overzicht is. Krijgen we voor de daarin genoemde investeringen nog afzonderlijke kredietvoorstellen ?

Rapportage audit committee

Het audit committee heeft recent een rapportage over deze Voorjaarsnota uitgebracht. Deelt uw college de bevindingen die er gedaan zijn ?? Graag vernemen we ook een reactie hierop van de andere fracties.

Tenslotte

Voorzitter, fractie Hogeland Lokaal Centraal wil zich de komende jaren blijven inzetten voor een financieel solide, goed bereikbare, toekomstbestendige en een economisch vitale gemeente. U stelt voor de kaders en uitgangspunten, beschreven in deze Voorjaarsnota, voor de opstelling van de begroting 2024 vast te stellen. Dat gaat ons vele stappen te snel. Wij nemen er kennis van en komen er bij de begrotingsbehandeling wel op terug als we zien wat u met onze opmerkingen/voorstellen heeft gedaan.

Aan het slot van deze beschouwing spreekt onze fractie waardering uit voor het werk dat door het bestuur en de medewerkers in de afgelopen periode is verricht.

---

Dit is de bijdrage van de HLC-fractie in het debat over de toekomstige huisvesting van de gemeentelijke organisatie in de raadsvergadering van 1 februari 2023 jongstleden:

Voorzitter,

Voor ons ligt het voorstel van het college over onze huisvesting. Een dik pak inmiddels. Een voorstel waar wij als fractie niet echt van op hebben gekeken. Wij hadden een voorstel in gedachten waarin alle scenario’s zouden worden uitgewerkt.

U heeft dat nagenoeg gedaan echter kunnen wij op basis van dit stuk geen enkele juiste keuze maken… Tijdens het afgelopen raadsoverleg werden wij in de gelegenheid gesteld door u om vragen te stellen, vragen die ons meer duidelijkheid gaven over de varianten en summier uitgewerkte scenario’s. Keuzes maken op basis van oude maar ook nieuwe inzichten omtrent onze huisvestingen en de snel veranderende wereld om ons heen.

In het stuk is toegeschreven naar feitelijk maar 1 scenario en dat is nieuwbouw op een nieuwe locatie. Welke keuze mochten wij hierin dan maken? De raad, lees de democratie, de gekozen volksvertegenwoordigers, de belangenbehartigers van onze inwoners, zijn die op een verkeerd spoor gezet door dit college?

Ik refereer graag terug naar de campagne van de verkiezingen, dat was onze start, de basis van de belofte, ik noem het graag onze eigen grondwet. Een verkiezingsprogramma. Een programma en een leidraad die wij gebruiken om de kiezer mee te nemen in de gedachtegang hoe om te gaan met invulling van onze ruimte en ons leven in de brede zin van het woord in onze gemeente. Meenemen en overtuigen , stelling nemen.

Ik neem u mee in een aantal verkiezingsprogramma’s van enkele partijen van ons zittende college:

Gemeentebelangen:
GB wil inzetten op maatschappelijke dienstverlening vanuit bibliotheken en informatiepunten digitale overheid, inwoners kunnen hier op vaste tijden terecht voor hun vragen en opmerkingen. Op deze manier kan men ook sneller in contact worden gebracht met andere maatschappelijke organisaties. Hierdoor ontstaat een breder loket dan nu in de gemeentehuizen geboden wordt. Het is mede door deze ontwikkeling niet meer noodzakelijk dat de gemeente werkt vanuit traditionele gemeentehuizen. GB ziet een scherpe scheiding tussen gemeentelijke dienstverlening en ambtelijke werkplekken.

PvdA:
In 2018 riep deze partij: Instemmen met een gemeentelijke herindeling op voorwaarde dat de 4 gemeentehuizen open blijven en niet een nieuw huis ergens in de weilanden. In 2022 spreekt ze over; “de gemeente laat zien hoe het kan” , de gemeente dient zelf het goede voorbeeld te geven door inkoop groene energie en eigen vastgoed te verduurzamen. De gemeente loopt voorop met circulair inkopen, duurzaam hergebruik..

Groen Links:
Het Hogeland is in 2045 klimaatneutraal. De gemeente stelt een ambitieus plan op met een routekaart naar een duurzaam Hogeland. In deze routekaart worden concrete maatregelen opgenomen zoals aardgasvrij maken van wijken en gebouwen, klimaatneutraal maken van gemeentelijk vastgoed. Circulair inkopen. GroenLinks is vanwege de unieke landschappelijke kwaliteit van het Hogeland tegen woningbouw in open landschap.. Er staat niks over nieuwbouw, stikstofdruk om te bouwen of bestaande gemeentehuizen geven we aan de markt en die moeten zich er maar mee redden…dat is lekker duurzaam.

VVD:
We zijn tegen een nieuw gemeentehuis, tenzij een nieuw huis een meerwaarde oplevert op het gebied van kostenverlaging (dus geen verhoging). Het is nu nog niet duidelijk welke werkplekfactor de meest wenselijke is maar er is gerekend met 0,5, advies van de OR is in ieder geval 0,7. Wij zijn nu al benieuwd wat de uitkomst zal zijn afgezien van de stijgende rente en nog steeds explosief stijgende bouwkosten, in het slechte scenario rekent u met 15% stijgende bouwkosten op nieuwbouw maar de realiteit is in sommige gevallen al 30%.

Ons eigen verkiezingsprogramma:
Geen nieuw en duur gemeentehuis, de basis op orde door huidige huizen te verduurzamen en conform wet en regelgeving de energielabels op orde. Geen kapitaalvernietiging.

Vanaf de herindeling tot heden:
– College kiest niet voor nieuwbouw en werkt vanuit huidige huisvesting.
– Verkoop gemeentehuis Bedum i.v.m. bezuinigingen en lage bezettingsgraad.
– Door corona werd er meer hybride gewerkt of thuis.
– In 2021 heeft de gemeenteraad u kaders meegegeven en zegt het college toe er een klap op te geven , maar dit is uiteindelijk over de verkiezingen heen getild in 2022.

Toen wist u namelijk al welke keuze er gemaakt ging worden, u zocht alleen nog partners die zich wilden opofferen voor een stoeltje in de coalitie. HLC , nieuwkomer in de democratie met maar liefst 3 zetels (10% van de kiezers) een serieuze kandidaat om eventueel een coalitie mee te vormen. Na het eerste gesprek met ons was het al duidelijk, één vraag en opmerking ging over een nieuw gemeentehuis. Letterlijk hebben wij gezegd dat dit een breekpunt was en is. Einde gesprekken om tot een coalitie te komen met HLC… Of dit de juiste keuze was om de democratie , het volk regeert , te laten zegevieren… Wij respecteren onze kieswet in de realiteit dat hoe je het ook in elkaar knutselt een meerderheid kan en mag regeren.

De politiek komt steeds verder van de inwoners af te staan en dat is onwenselijk maar in onze beleving ook niet onbegrijpelijk. Wij zijn volksvertegenwoordigers die hun stinkende best doen en de kiezer motiveren te gaan stemmen. Als ze dit heeft gedaan lijkt het wel of de kiezer er de eerste 4 jaren niet meer toe doet.

Wij zien de verkiezingsprogramma’s als een soort “grondwet” , als we hier een stelsel hadden als de functie van de eerste kamer ging uw voorstel het niet redden… De eerste kamer toetst namelijk 3 uitgangspunten; Is het voorstel uitvoerbaar,handhaafbaar en conflicteert het niet met de grondwet…. Dit voorstel conflicteert met ons verkiezingsprogramma.

Belofte maakt schuld en die schuld lossen wij graag in voorzitter, de schuld naar onze kiezer. De basis op orde is veel duurzamer dan een nieuw gebouw op een andere locatie. Investeer in mensen en personeel en niet in akkerranden met mooie bloemetjes.

Geen nieuw en duur gemeentehuis!

Het amendement dat we samen met de oppositiepartijen CU, CDA en Lokaal Sociaal hebben ingediend om de verschillende scenario’s voor de toekomstige huisvesting van de gemeentelijke organisatie en het bestuur nader uit te werken zonder dat daarbij de keuze al vastligt voor nieuwbouw van het gemeentehuis kreeg helaas onvoldoende steun in de raad:

Op woensdag 9 November is tijdens de raadsvergadering de Begroting 2023 van de gemeente Het Hogeland behandeld.

Samen met de andere oppositiepartijen CDA, ChristenUnie en Lokaal Sociaal in de gemeenteraad heeft HLC een amendement ingediend om de verhoging van het tarief van de OZB te beperken van 4,9% naar 3,1% en een motie om middelen vrij te maken voor inwoners, verenigingen of maatschappelijke organisaties die door de inflatie en stijgende (energie)kosten in financiële nood terecht kunnen komen.

Lees hieronder de bijdrage vanuit onze fractie: